Dünyanın En Hızlı Asansörü

İlk ticari yolcu taşıma asansörü Otis Elevator Company (Otis Asansör Şirketi) tarafından 1857’de yapıldığında 12 metreye 1 dakikada çıkabiliyordu. Mitsubishi Electric’in Çin’deki 310 metre uzunluğundaki Shanghai Kulesi’nde kurduğu asansörler ise saniyede 18 metre çıkabiliyor. 2014’deki inşaatı tamamlandığında bu binadaki asansörler, yolcuları giriş katından alıp binanın en üstüne yakın bir yerde bulunan gözlem noktasına yani 565 metre yüksekliğe bir dakikadan az sürede çıkarabilecek.

MOTOR

Otis’in orjinal asansöründe olduğu gibi Mitsubishi’nin yeni asansörü de makaralı çekme sistemini kullanacak. Asansör motoru, yüksek dayanıklılıklı çelik kablolarla asansörü yukarıdan çekerken, 13 tonluk bir karşı ağırlık da aşağıdan çekmekte. Asansörün tepesinde bulunan 310 kilowatt’lık bir motor, asansörü yükseltmekte ve alçaltmakta.

BİLGİSAYAR

Merkezi bir bilgisayar, asansöre binen yolcuların ne zaman ve ne yapacağını asansörle haberleşerek belirliyor. Burada bilgisayarın karar vermesi, aynı anda karşılıklı 2 asansörün yanyana çalışmasıyla oluşacak rüzgar, gürültü ve aşırı baskıyı önlüyor. Bunu da asansörleri gerektiğinde bekleterek yapıyor. Hızlı asansörlerin de bir bedeli var gördüğümüz gibi. Ancak bu katlanılabilir bir bedel olsa gerek.

AERODİNAMİK

Asansötün altında ve üstünde bulunan alüminyum kaplamalar, asansörün yüksek hızlardaki hava direncini ve gürültüsünü azaltıyor.

Mitsubishi’nin asansörleri 2014’te tamamlanacak Shanghai Kulesi’nde kullanılacak (Shanghai Kulesi en sağda, 2014’te bittiğinde böyle görünecek)

TİTREŞİM SÖNÜMLEME

Asansörler iki sağlam çelik rayın üzerinde seyehat ediyor, ancak yine de yüksek hızlarda çok hafif sallanıyor. Makaralar raylardaki hareketi süresince otomatik olarak karşı sallama hareketi yapıyor. Asansörün motoruna takılan hız ölçer, çok hafif bir sallantı farkettiğinde, makaraların içinde yer alan elektromanyetik uyarıcılar, ters yönde hareket etmesini sağlıyor.

BASINÇ YÖNETİMİ

Atmosferik basınç hızlı değişim, giriş katından 119. kata durmaksızın çıkan yolcuların kulaklarında dengesiz bir baskıya sebep olur. Bir fan, bu etkiyi yokederek basıncı dengeliyor.

ACİL DURUM FRENLERİ

Normal çalışma süresince bir disk, asansör mekanizmasını durduruyor. Ancak sistem, asansör motorunun çok hızlı hareket ettiğini tespit ederse, mekanizma rayları sıkıştırarak 15 metre içinde durmasını sağlıyor. Bu hareket sonucu oluşan 982 derecelik sıcaklığa karşı mühendisler fren disklerini ısı emici seramikle kaplamışlar.

Anlatım: Lauren Aaronson
İllüstrasyon: Kevin Hand