DNA Testi Nasıl Yapılır?
Genellikle polisiye filmlerde ve dizilerde gördüğümüz DNA testi, tıpkı parmak izi yönteminde olduğu gibi kimlik belirlemek için her insanda bulunan şifrelenmiş DNA diziliminin incelenmesidir. DNA profili her insanda farklı bir biçimde şekillendiğinden, bu kodlanmış bilginin incelenmesiyle ile insanların kimlikleri tespit edilebilir. Modern tekniklerin uygulandığı kriminal laboratuarlarda birçok olayın aydınlanmasını sağlayan DNA testi, ayrıca babalık davalarında çocuğun biyolojik babasının belirlenmesinde de yaygın bir şekilde kullanılmaktadır.
Genom Projesi kapsamında başlatılan insan DNA yapısının çözülmesine yönelik araştırmalar sonucu, günümüzde her insanın DNA dizilerinin %99,9 oranında aynı olduğu kesin olarak belirlenmiştir. Her ne kadar tüm insanların DNA dizileri %99,9 oranında birbirine tıpatıp benzese de, hala her insanda farklı olduğu saptanabilecek kadar DNA kodu bulunmaktadır. Bu %0,1′lik kısım her insanda farklı bir şekilde kodlandığından, DNA testi ile bu bölgeye bakılarak kişinin kimliği tespit edilebilir. Mikro Biyoloji biliminde “Değişken Sayılı Bitişik Tekrar” olarak adlandırılan bu DNA dizilimi farklılığı, tüm genom dizilimde belirli oranlarda dizilerle aynı şekilde tekrarlanır.
Kişinin anne ve babası gibi yakın akrabalarında DNA dizilimlerinde büyük oranda benzerlik olduğundan, DNA testi genomdaki bu dizilime bakarak, kişinin biyolojik anne babasının kim olduğunu söyleyebilir. Değişken Sayılı Bitişik Tekrar dizilimi yakın akraba olmayanlarda da benzer şekilde görülebilse de, bu oran %1′den dahi daha az olarak tanımlanmaktadır. Böylece DNA dizilimindeki benzerlikten yola çıkarak oldukça büyük bir oranda doğru kimlik belirlemesi yapılabilir ve böylece farklı durumlara kesin çözümler üretilebilir. 1985 yılında Alec Jeffreys tarafından fark edilen bu DNA dizilim benzerliği, bu zamandan sonra kısa süre içerisinde tüm dünyada uygulanmış ve günümüzde adli davalarda kimlik belirleme konusunda bir delil olarak kabul edilmektedir.
DNA testi ilk olarak ilgili kişiden bir DNA örneği alınmasıyla başlar ve işleme de Referans Örnek alınması denir. Birçok ülkede cinayet davalarında kurbanın vücudunda ya da eşyalarında bulunan kan örneklerinden elde edilen DNA, davalıdan alınan Referans Örneği ile karşılaştırılarak kişinin suçu işleyip işlemediği ispat edilmeye çalışılır. Referans Örnek ayrıca babalık davalarında da yaygın bir şekilde kullanılmaya başlamıştır.