Ah Bu Aynalar

Size bir soru; bir aynadaki görüntüde “yukarı ile aşağı” yer değiştirmezken neden “sol ile sağ” yer değiştirir? Şok oldunuz değil mi? Afalladınız birden. “Aaaa gerçekten” dediniz. Haydi bilin bakalım. Aslında bu sorunun Microsoft şirketinin eleman alımlarında sorulan bir soru olduğunu söylesem sanırım daha çok şaşırırsınız. Koskoca yazılım devi microsoft aynalarla mı uğraşıyor? Hayır aksine onun için önemli olan ayna değil sadece karşısındaki kişinin vereceği cevap.

Aslında zeka sorularının kısa bir tarihini ele alırken buna da yer vermiştik. Onun için tekrar girmiyorum bu konuya.

Asıl konu şimdi aynalar. Bir gün microsofta iş ilanı için başvurur ve karşınıza bu soru çıkarsa hiç tereddüt etmeden cevabı verirsiniz.

Cevap aslında kolay olmasına rağmen insan sorunun soruluş tarzına kapılır soruyu kendisi zorlaştırıyor. Aslında aynada hiçbir zaman yukarı ile aşağı veya sağ ile sol yer değiştirmiyor. Değişen tek şey aynanın iç yönü yani derinlik ile aynanın dış yönü yani karşı taraftır.

Aynanın karşına geçtiğinizde sağ elinizi kaldırırsanız karşıdaki kişide size göre sağ elini kaldırır. Aynı şekilde bir kalem alın ve ucu sola bakacak şekilde yatık bir şekilde tutun. Karşıdaki kalemde sola bakacaktır. Sağa çevirin, karşıdaki yani görüntüdeki kalem de sağa dönecektir. O halde bir değişiklik yok.

O zaman biz neden gazeteyi aynadan okuyamıyoruz? İşte bunun nedeni az önce de söylediğimiz derinlik olayı. Kalemin ucunu aynaya doğru çevirin. Kalem aynanın içine bakarken karşıdaki kalem aynanın dışına doğrudur. Tam tersi de olabilir. Kalemi kendinize çevirin. Kalem aynanın dışına bakarken karşıdaki kalem içeriye doğru bakar. Bu da aynanın doğrusal yöndeki görüntüleri çevirdiğini gösterir.

Aslında aynayı koyduğunuz yere göre ayna sağ ile solu, yukarı ile aşağıyı değiştirebilir. Aslında aynanın burada bir marifeti de yok. Sadece bizim algılamalarımız değişiyor. Zaten bunu da beynimiz gayet doğal bir şekilde algılarından geçirerek bize bildiriyor.

Konu biraz daha açılacak ama son olarak bildirmek isterim. Hiç ayna görmemiş bir bebeğe aynada kendisini gösterdiğinizde sağ eli ile görüntünün sol elini yakalamaya çalışır. Bu da algı süzgeçlerinin oluşmadığını gösterir.