Kaya gazı teknolojileri

Kaya gazı nedir ? önce bunun cevabını vererek kaya gazı teknolojilerini belirteyim.Shale (şeyl)gaz diye de tamir edilen kayagazı,günümüzde doğalgaz ve petrol enerjsinin alternatifi olabilecektir.Kaya gazı,belli bir özelliğe sahip kayaçların gözeneklerinde bulunan küçük çaplı doğalgazdır.

Dünyada ve ABD’de kaya gazı (shale gas) teknolojisi son yıllarda gelişme göstermiştir.Dünyada 2010 yılı bitine kadar kaya gazı bulmak için 15 500 kuyu açılmıştır. Açılan kuyu adetinin sadece onbinde beşi kadarı ABD dışı ülkelerde açılmıştır. ABD’de ise son on yılda yaptığı çalışmalarda, Texas’ta 2010 yılında 51 milyar metreküp doğalgaz üretmiştir. Teksas’ta yapılan kaya gazı çıkarma ve işlemede  istihdam edilen toplam  personel sayısı ise 12 bin kişidir.ABD son 5 yılda 200 milyar metreküpe yakın gaz üretmiştir.

Kaya gazı,kaya gazı teknolojileri ile dikey ve yatay biçimde kuyular açılarak,kayalar arasına sıkışmış olan gaza basınç uygulanarak  çıkartılır.

Kaya gazı çıkarmada şu kaya gazı  teknolojileri kullanılır:1. Teknik olarak hidrolik kırılma olarak bilinen “Fracking” işlemi gaz taşıyan kaya katmanlarının içinde kırılmalar üretip yer yüzüne çıkarmak için su basıncını kullanıyor. 2. Bu noktada su öncelikle toprakla ve süreci hızlandırmak için kullanılan katkı maddeleriyle karıştırılıyor. Bunlar, akiferle (yeraltı suyunu tutan ve ileten kayaç ortamı) temas etmemesi için bir yere betonla sabitlenmiş çelik boruların içinden kilometrelerce aşağıya doğru gaz içeren katmanın içine enjekte ediliyor. 3. Amerika’da tartışmalar bu kırılma sürecinde kullanılan katkı maddelerinin kapsıyor. İngiltere’de Caudrilla isimli şirket herhangi bir sağlık problemine yol açmayan katkı maddelerinin ne olduğunu ortaya çıkardı. Weeton bölgesinde su-kum karışımının yüzde 99,75′i oldukça seyreltilmiş hidrolik asit, biyosid ve poliakrilamid (birçok kozmetikte kullanılan kimyasal) ile birlikte kullanıldı. 4. Yaklaşık 90 gün sonra, kırılma süreci duruyor ve gaz küçük yüzey toplayıcılarının ve dağıtım ünitelerinin içine akmaya başlıyor. Böylece bu süreç bu şekilde onlarca yıl devam ediyor.

Kaya gazı çıkarma maliyeti,doğalgaz ve petrole göre yüzde elli daha ucuzdur.kaya gazının yüksek miktarlarda üretilmesi,doğalgaz ve petrol fiyatlarını düşürecektir.

Ülkemiz de kaya gazı,Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) ile Shell ortaklığı ile Diyarbakır’da sondajlanmaktadır.Konya ve Niğde’de rezervler tespit edilmiştir.bu gazın çıkarılması için bir çok yabancı şirketler enerji bakanlığının kapısını çalmaktadır.Bu tekliflere Enerji Bakanlığı’nın,Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı’nın(TPAO) ortak olması önceliğidir.

Türkiye’nin petrolde yüzde 92, doğalgazda ise yüzde 98 dışa bağımlı olması,yerli ve yenilenebilir kaynakların ekonomiye kazandırılması çalışmalarına kaya gazı da eklenmesini sağlamıştır.Türkiye’de Diyarbakır, Erzurum ve Trakya’daki üç alanda kaya gazı-petrol baseni olduğunu belirledi. TPAO, bu bölgelerde 20 trilyon metreküp doğalgaz ve 500 milyar varil petrol rezervi taşıyabilecek kaya yapılarının olabileceğini belirledi.

Dünyada kaya gazı rezevi en çok ülkeler Çin,Hindistan, ABD, Arjantin, Avustralya, Güney Afrika ve Kanada’dır.