Uzay Araçları Nasıl Hareket Eder?

Uzay, Dünya’nın atmosferi dışında evrenin geri kalan kısmına verilen isimdir. Atmosfer ile uzay arasında kesin bir sınır bulunmamakla beraber Dünya’nın atmosferi uzaya doğru çıkıldıkça incelmektedir. Uzay’ın ortalama ısısı -270 santigrat derecedir. Uzayda milyonlarca galaksi bulunduğu bilinmektedir. Bu galaksilerin içinde tahminen milyonlarca sistem, gezegenler ve asteroitler bulunmaktadır.

Uzay karanlığı ve büyüklüğü ile ilgi çekici ve araştırılmaya değer görülmüştür. Bu yüzden insanlar her çağda uzayı merak etmiştir.

Uzayı araştırmak için icatlar, uzay araçları geliştirmişlerdir. Bunlardan birkaçı:

Uydular: Dünyanın yörüngesinde dönen, üzerlerinde özel alıcılar ve vericiler bulunan araçlardır. Uydular, roketler ya da uzay mekiklerinin yardımı ile uzaya taşınır. Dünya’nın yörüngesinde haberleşme uyduları, meteoroloji uyduları, astronomi uyduları, gözetleme uyduları, güneş enerjisi uyduları gibi çeşitli binlerce uydu bulunmaktadır.

Yörünge Araçları: Başka gezegenlerin ya da gökcisimlerinin yörüngesine girip keşif yapmaları için gönderilen uzay araçlarıdır. Üzerlerinde özel kameralar, alıcılar ve vericiler bulunmaktadır.

İniş Araçları: Yörünge araçları ile birlikte, başka gezegenlerin keşfi için gönderilirler. Gezegenin yörüngesine girdikten sonra yörünge aracından ayrılarak gezegene iniş yapan araçlardır.

Yüzey Araçları: İniş yapılan gezegenlerin yüzeyinde ilerleyerek veri toplayan robotlardır. Yine bunlarında üzerinde çeşitli alıcılar ve vericiler mevcuttur.

Uzay Mekikleri: Uzaya insan ve yük taşımada kullanılan araçlardır. Fırlatılarak uzaya gönderilirler, geri dönüşte ise özel bir piste iniş yaparlar. Dünya ile uzay arasında birçok kez sefer yapabilirler.

Uzay İstasyonu: İçinde insanların yaşayabileceği ve çalışabileceği büyüklükte uydulardır. İstasyon dünyanın yörüngesine yerleştirilmesi ile astronotlar deneyler ve araştırmalar yapma imkânı bulurlar.

Uzayda hava yoktur. Bu yüzden uzay araçları Dünya’da ki gibi sürtünmeyi kullanarak hareket edemezler. Bunun yerine uzay araçlarının hareket etmesi için momentumun korunumunu kullanırlar.

Momentum, bir cismin hızı ile kütlesinin çarpımıdır. Özelliği ise dışarıdan bir kuvvet etki etmedikçe sabit kalmak zorunda olmasıdır. Bu nedenle momentumu korumak için bir sistemin kütlesi değiştiğinde hızı da değişmek zorunda kalır. Eğer bir cisim üzerine uygulanan kuvvet yoksa cismin ilk momentumu ile son momentumu birbirine eşit olacağından dolayı momentum korunmuş olur. Uzayda da etki edebilecek hiçbir kuvvet bulunmaz.

Bir örnek ile açıklayacak olursak: Yakıt tankında yakılan sıvı yakıt yüksek hızla ve devamlı olarak dışarı püskürtülür. Bu da uzay aracına ileriye doğru bir hız kazandırır. Bu sayede uzay araçlarının uzaydaki hareketlilikleri sağlanmış olur.

Bunun yanı sıra uzay araçları belli bir hıza ulaştıklarında, bu hızı korumak için devamlı yakıt kullanmalarına gerek yoktur. Bunun sebebi yine uzayda hava bulunmamasıdır. Hava bulunmadığı için sürtünme olmaz ve hızını bir gezegenin çekim alanına girmediği sürece problemsizce koruyabilir.