Yakartop Nasıl Oynanır?

Daha önce bir çok oyun tanıttık sizlere. Bunlar COSKK sayesinde kurulan federasyonların oyunları idi. Şimdi onlara bir yenisini daha eklemek istiyorum. Bu arada eklediğimiz diğer oyunlar ise mendilkapmaca, çelikçomak, Tseksek ve 9taş oyunlarıydı.

Bu oyunlar özellikle 4+4+4 sistemi ile okullarda oynatılması zorunlu oyunlardan bir tanesi olacak. Bunun için okulların bahçeleri bile hazırlanacak.

Bu arada yakartop oyunu tek savunmalı ve çift savunmalı olarak ikiye ayrılıyor. Çift savunmalı olan yakartop oyununun kuralları için buraya tıklayın.

İşte yakartop oyununun detayları.

OYUNUN ÖZELLİKLERİ
Yakartop Oyunu 9*18 m alanda oynatılan bir oyundur. İki takım arasında mücadele ile icra edilir. Her takımda 7 asıl üç yedek oyuncu bulunur. Beş erkek, beş kız oyuncu olmak üzere takım eşit bir şekilde kurulur. Sahaya ¾ oranında çıkılır. Yakartop Hakemi her iki takımın kaptanlarını Yakartop alanına çağırır yönler protokol tribününe olur. Alfabetik sıraya göre takım kaptanlarının isimlerinin ilk harfi saymacanın kimin başlayacağını belirler.
Lalempe
Lulempe
Kundurabiç
Kırküç
Kırkdört
Kırkbeş
der. Oyuncu çocuk ister yarım ayak isterse tam ayak ile mesafesini kat eder. Kimin ayağı diğerinin üstüne gelirse. Hücum hakkını kazanan takım olur.
Hücum sırasını elde eden takım oyucularını ikiye böler ve Hücüm bölgelerine yerleştirir. Savunma bölgesine ebe takımı geçer. 7 asıl oyuncusu ile yerleşir. Başhakemin düdüğü ile başlar. Savunma oyuncusu savunma alanının dışına çıkamaz. Çizgi oyun sahasına dahildir. Savunma bölgesinin alanı 9*9 m dir. Hücum oyuncuları hücum yapar iken mutlak hücum alanının içinde olmak zorundadır. Ancak top geldiğinde tutmak için saha dışına çıkabilir. Topu alıp gelerek arkadaşına pas verebilir. Rakibi vurmak için mutlak hücum sahasının içinde tüm vücudunun içinde olması gerekir.
Savunma oyuncuları:
7 oyuncu çocuktan oluşur. Savunma bölgesindedirler. Rakip takımın topla kendilerini vurmak için attıklarında topa vurulmamak için savunan oyuncudur. Topun yere temas etmeden savunma oyuncusu tarafından hava topun yakalanması durumunda can kazanılır. Bir oyuncu en fazla kendisi dahil üç can kazanabilir. Daha fazla can kazanması durumunda öncelik vurulan oyuncuya sonra da diğer oyuncuya verir. Can verme yetkisi can kazanan oyuncu çocuğa aittir.
Karşılıklı atışlar yaparak hücum oyuncuları paslaşabilirler. Bu paslaşma hücuma fırsat tanıyabilir. Ancak her hücum bölgesinde üç toptan fazla pas yapamazlar. Her iki hücum bölgesi arasında da en fazla üç top yapılabilir. Her hücum bölgesi değiştiren topun üç pas hakkı doğar. Üç pastan fazla pas yapılması durumunda hücum oyuncusu bir can kaybeder.
Oyun 4 set üzerinden oynanır. Setlerin beraber olması durumunda 5 set oynatılır. Ancak beşinci setin hücum takımı kura ile belirlenir.
Setin oyun süresi 7 dakikadır. Ancak hücum takımının savunma oyuncularının tamamını vurması durumunda süreye bakılmaksızın Hücum takımı maçı 7-0 kazanmış sayılır.
Sayışmadan sonra Savunma ve hücum takımı belirlenince, diğer setler sırası ile değişilir.
Hücum takımı savunma takımının oyuncularını tek tek vurarak son oyuncu kaldığında hücum takımının on tane hücum atış hakkı oluşur. On hücum atışında son savunma oyuncusunun vurulamaması durumunda savunma takımı seti 7-0 kazanmış olur. Setin kazanılabilmesi için savunma oyuncularının tüm canları vurulmuş olması gerekir.
Hücum ya da savunma oyuncuların elinde top 5 saniyeden fazla kalamaz. Hücum oyuncularının kendi hücum alanı içerisinde en fazla iki pas üçüncüsü ise rakibin vurulması için atılır. İki hücum bölgesi arasındaki paslaşma ise iki top yapma üçüncüsü rakip oyuncunun vurulması için harcanılan süredir. Hücum oyuncuları kendi aralarında en fazla üç top yapabilirler.
Terimler:
Yakartop: Hücum oyuncuları tarafından savunma oyuncularına yakar topu ile dokunulmasına denir.
Top: Yakartopunun çevresi 65 cm’dir. Ağırlığı 260-280 gramdır.
Hücum Takımı: Yakar topu ile savunma oyuncularının vurulma çalışması.
Savunma Takımı: Hücum oyuncularının yakar topu ile vurmaya çalışırken topun kendilerine değmemesi için çeşitli teknikler deneyen oyuncu çocukların takımına denir.
Can: Savunma oyuncularının havadan gelen yakar topunu tutması durumunda elde edilen hakka can denir.
Set Kazanma:
Savunma oyuncularının 7 dakika olmadan hücum oyuncuları tarafından tamamının vurulmasıdır.
Setin başlaması ile sürede başlar. 7 dakikanın olması halinde hücum ve savunma oyuncularının canlarına bakılır. Takımların canları set puanları olarak kabul edilir. Sayısal fazlalığı olan takım seti kazanmış olur. Beraberlik durumunda her iki takımda sıfır çekmiş sayılır.
Üç Pas: Hücum oyuncularının kendi aralarında iki pas üçüncünün mutlaka hücum atışı olan pasa denir.
Üç Top: İki hücum bölgesi arasında iki pas üçüncüsü rakip oyuncuya hücum atışı olan topa denir.
5 saniye Kuralı: Hücum ya da savunma oyuncusunun elinde topun kalma durumudur.
Ölü Top: oyunculardan birinin atması ile saha dışına çıkan topa denir.
Yakartop Alanı:

18*9 metre olan dikdörtgendir. İçerisinde üç bölge bulunur. İki hücum bir savunma bölgesi vardır.
Hücum Bölgesi I. :
9*4,5 metrelik dikdörtgendir.
Savunma Bölgesi:
İki Hücum bölgesi arasında yer alır. 9*9 metrelik karedir.
Hücum Bölgesi II. :
9*4,5 metrelik dikdörtgendir.
Masa Hakemi: Protokol Tribününün karşısındadır. Savunma bölgesini tam ortalar. Bir metre savunma bölgesi çizgisinin gerisindedir.
Başhakem: Masa Hakeminin tam karşısında Başhakem bulunur. Başhakem hareketlidir.
Çizgi Hakemi: Başhakemin sağ hücum bölgesi köşesinde ve Masa Hakemine göre sağ hücum bölgesi köşesinde çizgi hakemi yer alır. Çizgi hakemleri hareketlidir.
Hücum oyuncuları: A takımı olarak adlandırılır.
Savunma Oyuncuları: B Takımı olarak adlandırılır.
A Takımı oturma Kulübesi: Masa Hakeminin olduğu yan çizginin bir metre gerisindedir. Masa Hakeminin sol tarafında hücum bölgesini ortalayacak şekilde yer alır.
B Takımı Oturma Kulübesi: Masa Hakeminin Sağ tarafındadır. Yan çizginin bir metre gerisinde hücum bölgesinin tam ortasına gelecek şekilde hizalanarak yerleştirilir. 4.50 m uzunluğunda karşılıklı iki ayrı alandır.
Çizgi: Çizgiler 5 cm kalınlığında çizilir. Çizgi oyuna dâhildir. Zeminin zıt renginde çizilir.

BÖLÜM BİR

YAKARTOP OYUN KURALLARI

KURALLARIN VE HAKEMLİĞİN FELSEFESİ

GİRİŞ
Yakartop Oyunu, dünyadaki en başarılı, en popüler ve en eğlenceli oyun dallarından biridir. Hızlıdır, heyecanlıdır ve hareketleri aniden coşturucu ve heyecan vericidir. Bununla beraber Yakartop Oyunu birbirine bağlı çok önemli birçok unsurdan oluşur ve bunların mükemmel etkileşimi Yakartop Oyununu, Çocuk Oyunları arasında çok özel bir yer arz etmesine neden olur.
Mendilkpamaca Federasyonu yaptığı derleme ve ilgili derlemenin güncelleştirilmesi ile son yıllarda bu oyunu daha izlenebilir hale getirmek için oldukça önemli bir yol kat etmiştir.
Bu metnin amacı Oyun Lideri, Oyun Lider Yardımcısı, Yakartop Oyun Hakemi, İzleyicileri ve Eleştirmenler için hazırlanmıştır.
Kuralların bilinmesi, oyunun kalitesini arttırır. Oyun Liderleri ve Yardımcı Oyun Liderleri daha iyi takım çalışmaları ve taktikler üretir, oyuncularında yeteneklerini tam olarak göstermelerine olanak sağlar.
Kurallar arasındaki ilişkileri bilmek, hakemlerin daha doğru karar vermesini sağlar.
Bu giriş yazısı, başarılı bir hakemlik için gereken temel özellikleri tanımlamayı amaçlamaktadır. Yakartop Oyunu bir rekabet oyunu olması üzerine odaklanmıştır.
Yakartop Rekabet Oyunudur:
Yarışma, ortaya çıkmamış potansiyel güçlerle bağlantı kurar. En iyi yetenek, gayret, yaratıcılık ve estetiğin gösterilmesini sağlar. Kurallar tüm bu özelliklerin ortaya konmasına olanak sağlayacak biçimde oluşturulmuştur. Birkaç istisnayla, Yakartop, tüm oyunculara hem saha içinde (hücum) ve hem de saha alanının dışında (savunma, sıralanmada ve arkadaşını desteklemede) oynama hakkı verir.
Yıllar geçse de Yakartop Oyununun kendine özgü önemli unsurlarını kaybetmediği görünmektedir.
Sahaya Yerleşme
Atış
Savunma
Top Tutma
Rakibe tutulan topu geri verme
Yardımlaşma
Zamana karşı yarışma
Kazanma ve Kaybetme
Oyun içi iletişim ve izlenme
Yakartop, salon oyunları arasında eşsiz bir yere sahiptir. Sürekli yüksek tempoda devam eden yarışmada herkes sırasını beklerken de aktif olarak oyuna katılırlar. Oyunun en ilginç tarafı kazanınca ödül, kaybedince oyunun dışına çıkarılması. Yani ödül ve ceza oyunun içinde hemen oyunculara verilmesidir. Yani oyunun pardonu yoktur.
Yakartop Hücum oyuncusu, topu eline aldığında arkadaşları ile anlaşır. Göz gözle gelmeyi ve daha önce çalıştıkları taktiklere bağlı olarak karşı hücum bölgesindeki arkadaşları ile de paslaşabilir. Çünkü savunma oyuncuları doğan olarak vurulmamak için savunma bölgesinin karşı dip çizgisine koşacaktır. Averaj elde etmek için de paslaşmak çok önemli olacaktır. Hatta bazen paslaşmadan topun gelişine tutup atarak ta rakip oyuncuyu vurmaya dikkat edecektir. Hücum oyuncusunun dikkat etmesi gereken en önemli şeylerden birisi de çok takım arkadaşlarını çok iyi tanıması ve iyi paslaşma yapılmasıdır. Takım oyunu olan Yakartop yardımlaşma merkezli oyundur.
Savuma Oyuncusu: Teknik ve taktik olarak çok iyi top takibi yapması gerekir. Yerden gelen toplara dokunmaz. Çok iyi sıçrar hızlı ve zamanında karar verir. Rakip oyuncusunu çok iyi takip eder. Havadan gelen topları tutmak için özen gösterir. Özellikle başparmaklar birbirine yakın, işaret parmaklar da ters v oluşturacak şekilde yüzüne denk gelecek şekilde topu takip eder. Topun takip edilecek yeri iki işaret parmağının arasından bakılır. Topun yüze ya da başka yere çarpmaması için bu şekildeki takip teknik ve taktik açıdan önemlidir. Topu havada yakalaması durumunda bir can alır. İlk iki canı mutlaka kendi üzerinde tutar. Sonraki canları elenen oyunculardan başlayarak dağıtır. Tutulan topun rakip oyuncuya vermesi için takımın en fazla 15 saniye süresi vardır. Topu atacağı hücum oyuncularının karşısındaki savunma alanının dip çizgisine gitmesini sağlar. Hücum oyunculara uzak olan savunma oyuncuların vurulması daha zordur. Gerek hücum oyuncuları gerekse savunma oyuncuları topun gelişine vuruş yapamazlar. Top tutulmalı tutulduktan sonra hücum yapılmalıdır.
İzleyicilerin de bu oyunun kurallarını yeteri kadar bilmesi durumunda harikulade bir görüntü ve heyecan oluşturacak izlence yaşamalarına katkıda bulunur.
Yakartop oyununda her oyuncunun kazanmada ya da kaybetmede katkısı vardır. Dolayısı ile çocuklarımızın kendilerini gerçekleştirmede eşit fırsatlar tanır. Çocuğun psikolojik gelişimi açısından oldukça yararlı bir çalışmadır.
Oyunda kendisine uydurma ilkesini gerçekleştirerek kendi lehine sonuçlanacak yarışmalar yapmış olur.
Çocuk Oyunlarına karşı ilgi ve alaka genelde, Yakartop Oyununun özelde imajı gün geçtikçe artmaktadır.
Oyun gelişirken hiçbir şüphe yok ki iyiye, güçlüye ve hızlıya doğru gelişecektir.
HAKEMLİĞİN SINIRLARI
İyi yönetimin özünde yatan kavram, tarafsızlık ve tutarlılıktır.
Tüm katılanlara tarafsız davranmalı,
Seyirciler tarafından da tarafsız görünmeli,
Bu istekler güvenilirliğin en büyük unsurudur. Hakemin güvenilirliği oyuncuların oyundan zevk almasını sağlar:
Kararları doğru olmalı,
Kuralın neden yazıldığını anlamalı,
Etkili bir organizatör olmalıdır,
Oyunun akışı içinde rekabete izin vermeli ve kararlı bir yönetim göstermeli,
Eğitimci olarak, kuralları uygulayarak haksızlığı cezalandırmalı veya kaba davranışı uyarmalı,
Oyunu geliştirmek amacıyla, oyun içinde yapılan görülmeğe değer hareketlerin ön plana çıkmasına ve en iyi oyuncularında yapabildikleri en iyi hareketleri yapmasına izin vererek seyircilerin iyi vakit geçirmelerine katkıda bulunmalı,
Sonuç olarak söyleyebiliriz ki; iyi bir hakem, kuralları, oyunu tüm ilgili taraflar için tatmin edici bir rekabet haline getirmek için kullanacaktır.
Buraya kadar okuyanlar, bundan sonra gelen oyun kurallarına büyük bir oyunun gelişmesinin bugünkü durumu olarak bakabilir. Aynı zamanda daha önce gelen birkaç paragrafın oyun içindeki konumunuzda sizin için aynı ölçüde öneme sahip olabileceğini aklınızdan çıkarmayınız.
Sizde katkı yapın!
Çocuklar görev sorumluluğu alsın!
Bölüm Bir
Tesisler ve Donatım
Oyun Sahası
Ölçüler:
Oyun sahası en 9*18m alana sahip dikdörtgendir.
Masa Hakemi: Protokol Tribününün tam karşısındadır. Masa Hakeminin yönü sahaya dönük olur. Savunma bölgesinin yan çizgisinin tam ortasında bir metre gerisinde durur.
A Takımı Oyuncu Kulübesi: Masa hakeminin solundadır. Hücum bölgesinin yan çizgisinin tam ortasına gelecek şekilde yer alır. 2.25 cm lik bir uzunluğa sahiptir. Hücum bölgesinin yan çizgisinin bir metre gerisindedir.
B Takımı Oyuncu Kulübesi: Masa Hakeminin sağ tarafındadır. Hücum bölgesinin yan çizgisinin tam ortasına gelecek şekilde yer alır. 2.25 cm lik bir uzunluğa sahiptir. Hücum bölgesinin yan çizgisinin bir metre gerisindedir.
Çizgi Hakemleri: Masa hakeminin sağ tarafında hücum gölgesinin köşesinde çizgi hakemi bulunur Çizgi Hakemi hareketlidir. Diğer çizgi hakemi karşı hücum bölgesinin çaprazındadır.
Başhakem: Masa Hakeminin tam karşısında durur. Ancak saha içinde hareketlidir. Savunma bölgesine girmemeye özen gösterir. Hareketleri genel olarak görmeye çalışır.
Savunma Bölgesi: 9*9 metredir. Her iki dip çizgisinden başlayan iki hücum bölgesi olur.
Hücum Bölgesi: 9*4,5 metredir. Savunma bölgesinin dip çizgilerinden başlayarak iki adet olarak sahada yer alırlar.
Oyun sahasının yüzeyi:
Spor Salonlarında:
Oyun sahası parke ya da tahtadan oluşur. Ayrıca tartan zemin uygundur.
Oyun sahasında:
Çim, toprak zemin ya da betondan da olabilir. Zemin pürüzsüz ve düzgün olmalıdır. Ancak resmi müsabakalar çim ya da parke ve tartan zeminlerde yapılabilir.
Oyun alanındaki çizgiler:
Çizgiler 5 cm kalınlığında ve zeminin zıt rengindedir. Zemin genelde açık renktedir.
BÖLGELER ve SAHALAR
Isı:
En düşük ısı 10° C nin (50° F) altında olmamalıdır.
ÇOSKK Resmi Müsabakalarında maksimum ısı 25° C den (77° F) daha yüksek ve minimum ısı 16° C den (61° F) daha düşük olmamalıdır.
Aydınlatma
ÇOSKK Resmi Müsabakalarında aydınlatma, oyun sahası yüzeyinden 1 m yükseklikte ölçülmek şartıyla, 1000 ile 1500 lux arasında olmalıdır.
YAKARTOP
Yakartopun Ebatları:
Çevresi: 65-67 santimetredir.
Ağırlığı: 260-280 gramdır.

KATILANLAR:
Takımlar
Takımın oluşumu:
Takımlar 10 kişiden oluşur. 5 kız 5 erkek olur. Yarışmada 7 oyuncu yer alır. 3 oyuncu yedektir. Her sette takım sahaya ¾ oranında çıkar.
Malzemeler:
Şort ve tişört şeklinde formadan oluşur.
Salonlarda: Tabanı düz spor ayakkabısının dışında kıyafet olmaz.
Sahalarda: Şort ve tişört şeklinde formadan oluşur. Çim ayakkabısı kullanılır.
Malzeme değişiklikleri:
Rakip oyuncuların formasından farklı olur. Eğer renkler aynı ise çizgileri farklı olacak şekilde olan forma kullanılır. Formanın yırtılması, sökülmesi durumunda hakem oyunu durdurarak gerekli değişikliklerin yapılmasına izin verir. Toplam kıyafet değişiklik süresi 2 dakikayı geçmez.
MALZEMELER:
Yasaklanmış eşyalar:
Saat, yüzük, bileklik, küpe ve künye gibi takılar dâhil olmak üzere dizlik ve bileklik gibi kıyafetler giyilmesi yasaktır. Ancak sakatlanmalar karşısında dr izni ile dizlikler ve dirseklikler takılabilir.
Oyun Liderleri
Kaptan:
Her takımın mutlak bir kaptanı olur.
Takım kaptanı:
Kaptanlık bandını sağ bileğine takarak belirgin hale gelir.
Oyun Lideri:
Oyun Lideri, antrenörlük görevini üstlenen oyun uzmanıdır. Takımı teknik, taktik ve kondisyondan sorumlu kişidir. Karşılaşmada takımı Oyun Lideri kurur.
Yardımcı Oyun Lideri:
Yardımcı oyun lideri ise, Oyun Liderinin kendi görevleri ile ilgili verdiği görevleri yapar.
BÖLÜM İKİ

OYUN DÜZENİ:
Sayı Almak, Set ve Maç Kazanmak
Sayı almak:
Hücum Oyuncuları: Yakar Topu ile hücum bölgesi içinden tutulmuş topu üç pası geçmemek şartı ile yaptığı atış ile rakip oyuncularını vücudunun her hangi bir yerinden vurması ile sayı alınır.
Savunma Oyuncuları: Rakip takım tarafından atılan yakar topunu yere düşmeden havada iken tek hamlede yakalayıp top hâkimiyetini sağlayınca elde edilen cana savunma oyuncu sayısı denir.
Set Kazanmak:
Yakartop bir seti 5 dakika oynatılan süredir. Top oyunda iken süre çalışır. Oyun durduğunda süre de durur. 5 dakikalık süre içinde hücum ve savunma oyuncularına bakılır. Kaç can kalmış ise set skoru o şekilde belirlenir. Hücum oyuncularının savunma oyucularını 5 dakika dolmadan hepsini vurmaları durumunda setin süresine bakılmaksızın 7-0 seti kazanılmış sayılır.
Setin Berabere olması Durumu:
5 dakika içinde hücum oyuncuları savunma oyuncularının tamamını vuramamaları durumunda, her iki takımın canlarına bakılır set sayısı o şekilde belirlenirdi. Eğer can sayıları eşit olur ise seti kazanan takım olmaz. Bir sonraki sete bakılır.
Maç Kazanma:
Yakartop Oyunu 7 set üzerine oynatılır. 4-3 alan takım maçı kazanır. Ancak beraberlik olması durumunda mesela 3-3 maç uzar. İki set daha verilir. 9 sete kadar maç devam eder. Beraberlik devam etmesi durumunda 10. Sette oynanır. Beraberlik devam etmesi durumunda kura ile kazanan takım belirlenir.
Yakartop’ta Süre:
Hücum takımının ve Savunma Takımının sahaya yerleşmesi ve başhakeminin düdüğü çalması ile süre başlar ve 5 dakikadan geriye sayılır. Setler arası dinlenme yoktur.
Hücum/Savunma Takımları:
Her ne olursa olsun, hücum oyuncuları setin sonunda savunma oyuncusu olur. Baştaki sayışma ile elde edilen hücum oyunculuğu yedinci sette avantaj sağlayabilir. Yani 4 kere hücum, 3 kere savunma oyuncusu olur.
Maçta Hazır bulunma ve Eksik Takım:
Bir takımın yarışabilmesi için en az 5 oyuncu ile sahaya çıkması gerekir. Yedek oyuncu bulundurulmaz. 2/3 oranı korunur.
Isınma devresi:
Maçtan 10 dakika öncesinden başlayıp maç saatine kadar olan süredir.
5 saniye Kuralı:
Hücumdaki takımın oyuncusu topu eline alınca atış süresi 5 saniyedir. 5 saniye içinde atışını yapmayan oyuncu çocuk sarı kart ile uyarılır. İkinci 5 saniye hakkı verilir. 5 saniye içinde atışını yapmaması durumunda kırmızı kart ile elenen oyuncu kısmına geçer. Sette yenilmiş oyuncular tarafına geçer. Diğer sette oyuncu olarak devam eder.
Oyun Hareketleri
Oyunun Seyri
Oyundaki oyuncu:
Savunma oyuncusu 9*9 metrelik sahanın içinde yer almak zorundadır. Saha dışına çıkan oyuncu çocuk vurulmuş kabul edilir. Hücum oyuncusu top nere giderse oraya gider. Hücum oyuncusunun oyun alanı, oyun yerleşkesidir.
Oyun dışı oyuncu:
9*9 metrelik alanın dışına çıkan hücum oyuncusudur.
Atışta vücudun durumları: Hücum oyun sahası ile savunma oyun sahası arasındaki çizgi savunma alanına aittir. Hücum oyuncusu çizginin gerisinde dikey sonsuzluk ve düşey sonsuzluk gerisinden atış yapması gerekir. Bu vücudun her tarafı için geçerlidir.
Değişikliklerin limitleri:
Maç süresince bir takımın 3 oyuncu değişiklik hakkı vardır. İster bunu bir sette isterse üç sette ayrı ayrı tek tek yapabilir. Çıkan oyuncu bir daha oyuna alınamaz.
Kurallara uygun olmayan değişiklik:
Kurallara uygun olmayan değişiklik önceden değiştirilmiş oyuncu çocuğun yeniden oyuna alınması ya da üçten fazla oyuncu değişikliğinin yapılmış olması şeklinde olabilir. Bu durumda oyuncu çocuk yarışmayı tamamlamış ise takım hükmen mağlup sayılır. Yarışmayı tamamlamamış ise Oyun Lideri ve oyuncu çocuk kırmızı kart ile oyun dışına çıkartılır. Takım geri kalan setlerde eksik oynar.
Oyuncu değişikliği kuralı:
Değişecek oyuncu çocuğun numarasını cetvel hakemine pusulayı vermesi durumunda Başhakeme bildirilmesi (oyunun şartları çerçevesinde) izni ile olur. Oyun durunca değişiklik yapılabilir.
Oyuncu Değiştirme yeri:
Masa hakeminin 2 metre solundan savunma oyuncusu, 2 metre sağından hücum oyuncusu değiştirilir. Değişiklikler müsabaka cetveline işlenir.
Kurallara uygun olmayan duraklama Kurallara uygun olmayan duraklama talepleri:
Taleplerinde bulunan Oyun Lideri ve Kaptanlarının isteği işleme konulmaz. Israrcı olmaları durumunda ihtar verilir. Devam etmeleri durumunda ve 2 dakika oyunu durduracak davranışlarda bulunmaları durumunda güvenlik güçleri tarafından saha dışına atılır. Devam ettirmesi durumunda Spor Salonunun dışına atılır.
Oyunu Geciktirmeler
Geciktirme Türleri:
Bir takımın oyunun yeniden başlamasını engelleyen kurallara uygun olmayan hareketi geciktirmedir. Ve daha birçoklarının yanında aşağıdaki hareketleri kapsar.
Oyuncu değişikliğini geciktirmek:
Oyuna başlama işaretini aldıktan sonra diğer oyun duraklamalarını uzatmak.
Kurallara uygun olmayan oyuncu değişikliği talep etmek
Kurallara uygun olmayan duraklama talebini tekrarlamak.
Bir takım mensubunun oyunu geciktirmesi.
Geciktirme yaptırımları:
Geciktirme uyarısı ve geciktirme ihtarı takıma ait yaptırımlardır.
Geciktirme yaptırımları tüm maç için geçerlidir.
Bütün geciktirme yaptırımları müsabaka cetveline kaydedilir.
Bir takım mensubunun maçtaki ilk geciktirmesine ‘GECİKTİRME UYARISI’ uygulanır.
Aynı takımın herhangi bir mensubunun aynı maçtaki her türlü ikinci ve sonraki geciktirmeleri hata teşkil eder ve bunlarla ‘GECİKTİRME İHTARI’ uygulanır. Geciktirme ihtarı oyun liderine verilir. Oyun lideri iki sarı kart alması durumunda saha dışına çıkartılır. Tribüne çıkar.
İstisnai Oyun Duraklamaları
Sakatlanma:
Yakartop oynarken ciddi bir sakatlanma meydana geldiğinde, hakem derhal oyunu durdurmalı ve sağlık ekibinin oyun alanına girmesine izin vermelidir.
Daha sonra yarışma tekrardan başlatılmalıdır.
Eğer sakatlanmış bir oyuncu kurallara uygun veya istisnai olarak değiştirilemiyorsa, bu oyuncuya 3 dakikalık bir iyileşme süresi tanınır, ancak bir maçta aynı oyucuya bu hak birden fazla verilmez. Oyuncu bu süre içerisinde iyileşmez ise hükmen mağlup kabul edilerek yarışmaya kaldığı yerden devam edilir.
Harici müdahale:
Oyun esnasında herhangi bir harici müdahale olursa durdurulur ve kaldığı yerden başlatılır.
Oyun adabına uygun davranış:
Oyuna katılanlar resmi oyun kurallarını bilmek ve onlara uymak zorundadırlar.
Oyuna katılanlar, oyun adabına yakışır bir şekilde, hakemlerin kararlarını tartışmaksızın kabul etmek zorundadırlar.
Herhangi bir şüpheli durumda yalnız oyundaki kaptan vasıtasıyla açıklama isteğinde bulunabilirler.
Oyuna katılanlar hakemlerin kararlarını etkilemek veya kendi takımlarının yaptığı hataları gizlemek amacına yönelik tutum ve hareketlerden sakınılmalıdır.
Dürüst oyunculuk:
Oyuna katılanlar dürüst oyunculuk anlayışı içerisinde sadece hakemlere karşı değil, aynı zamanda diğer görevlilere, rakiplerine, takım arkadaşlarına ve seyircilere karşı da nazik ve saygılı davranmalıdırlar.
Maç esnasında takım mensuplarının kendi aralarında konuşmalarına izin verilir.
Hatalı Davranış ve Yaptırımları:
Küçük Hatalı Davranışlar:
Küçük hatalı davranışlara yaptırım uygulanmaz. Takım mensubunu veya takımı oyundaki kaptan aracılığıyla sözle veya el işaretleriyle uyarak takımların yaptırım uygulanacak seviyeye yaklaşmalarını önlemek başhakemin görevidir.
Bu uyarı, bir yaptırım değildir ve derhal ortaya çıkan sonuçları yoktur. Müsabaka cetveline de kaydedilmemelidir.
Yaptırımlara yol açan hatalı davranışlar:
Takım mensuplarından birinin resmi görevlilere, rakiplerine, takım arkadaşlarına veya seyircilere yönelik hatalı davranışı, hatanın ciddiyetine göre üç ayrı kategoride sınıflandırılır
Kaba davranış:
Terbiye ve ahlak prensiplerine aykırı her tür hareket veya aşağılayıcı ifadeler,
Saldırgan davranış:
İtibar düşürücü veya hakaret edici sözler veya hareketler,
Tecavüzkâr davranış:
Fiili fiziksel saldırı veya saldırgan ya da tehditkâr davranışlar
Yaptırım tablosu:
Başhakemin kararına göre ve hatanın ciddiyetine bağlı olarak, uygulanacak ve müsabaka cetveline kaydedilecek yaptırımlar:
İhtar, oyundan çıkarma ve diskalifiyedir.
İhtar:
Maçta takımın herhangi bir üyesinin ilk kaba davranışı müsabaka cetveline kayıt edilir. İkinci ihtarı aldığında kırmızı kart görerek sette oyun dışı kalır.
Oyundan çıkarma:
Oyundan çıkarma yaptırımı uygulanan bir takım mensubu setin geri kalan kısmında oynayamaz ve başka bir sonuç olmaksızın takım oturma sıralarının arkasındaki ceza sahasında oturması gerekir.
Oyundan çıkarılan bir oyun lideri sete müdahale etme hakkını kaybeder ve Oyun sahasını terk eder.
Bir takım mensubunun ilk saldırgan davranışına, başka bir sonuç olmaksızın, oyundan çıkarma yaptırımı uygulanır. Oyundan çıkarılan oyuncu çocuk oyun sahasını terk eder.
Aynı takım mensubunun aynı maçtaki ikinci kaba davranışına, bir başka sonuç olmaksızın, oyundan çıkarma yaptırımı uygulanır.
Diskalifiye:
Diskalifiye yaptırımı uygulanan bir takım mensubu maçın geri kalan kısmında bir başka sonuç olmaksızın, Müsabaka Kontrol Alanı’nı terk etmek zorundadır İlk fiziksel saldırıya veya saldırgan ya da tehditkâr davranışa, bir başka sonuç olmaksızın, diskalifiye yaptırımı uygulanır. Aynı maçta aynı takım mensubu tarafından yapılan ikinci bir saldırgan davranışa, başka bir sonuç olmaksızın diskalifiye yaptırımı uygulanır. Aynı maçta aynı takım mensubu tarafından yapılan üçüncü bir kaba davranışa, başka bir sonuç olmaksızın, diskalifiye yaptırımı uygulanır.
Hatalı Davranış Yaptırımlarının Uygulanması:
Tüm hatalı davranış yaptırımları bireysel yaptırımlardır, bütün maç için geçerlidirler ve müsabaka cetveline kaydedilirler. Aynı takım mensubunun aynı maçtaki hatalı davranış tekrarı, artarak cezalandırılır (takım mensubuna birbirini izleyen her hatası için daha ağır bir yaptırım uygulanır). Saldırgan davranış ve tecavüzkâr davranıştan kaynaklanan oyundan çıkarma ya da diskalifiye için daha önce bir yaptırım uygulanmış olması gerekmez.
Set Öncesi ve Setler Arasındaki Hatalı Davranışlar:
Setlerden önce veya setler arasında meydana gelen herhangi bir hatalı davranış (yaptırım tablosundaki cezalar) uyarınca değerlendirilir ve yaptırımlar bir sonraki sette uygulanır.
Yaptırım Kartları:
Uyarı:
Sözlü veya el işareti, kart yok
İhtar:
Sarı kart
Oyundan Çıkarılma:
Kırmızı kart
Diskalifiye:
Sarı + kırmızı kart (birlikte)
BÖLÜM ÜÇ

HAKEMLER, SORUMLULUKLARI VE
RESMİ EL İŞARETLERİ

Hakem Grubu ve Usulleri Oluşum:
Bir maçtaki hakem grubu aşağıdaki görevlilerden oluşur;
Başhakem
Masa Hakemi
Süre Hakemi
Çizgi Hakemleri
ÇOSKK Dünya ve Resmi Müsabakalarında bir skor hakemi bulunması zorunludur.
Usuller:
Maç esnasında sadece Başhakem düdük çalabilir.
Hücumu başlatan Hücumu başlatmak için işareti düdüktür. Başhakem düdüğü çalarak başlatır.
Bir hata yapıldığında emin olmaları ve hatanın nev’ini teşhis etmeleri halinde başhakem ile çizgi hakemleri hücumun sona erdiğini işaret ederler.
Hücum başlamadan önce başhakem bir takımın talebini kabul ya da reddettiklerini belirtmek için düdük çalarlar.
Başhakem Duruş Yeri:
Başhakem Masa Hakemi ile karşı karşıya durur.
Maçın başlamasını ve durdurmasını sağlar. Oyunu yakından takip eder. Düdük çalma yetkisi sadece başhakeme aittir. Son kararı başhakem verir.
Yetkileri:
Başhakem maçı başından sonuna kadar yönetir. Maç esnasında hakem grubunun ve takımların tüm mensupları üzerinde otorite sahibidir.
Maç esnasında başhakemin kararları kesindir. Başhakem, hataya düştüklerini fark ettiği takdirde hakem grubunun diğer mensuplarının kararlarını geçersiz saymaya yetkilidir.
Başhakem görevini doğru yapmayan hakem grubu mensubunu değiştirebilir. Başhakem aynı zamanda yer silicilerin ve paspasçıların çalışmalarını da kontrol eder. Başhakem, kurallarda belirtilmemiş olan konular da dâhil olmak üzere oyuna ilişkin her türlü konuda karar verme yetkisine sahiptir. Başhakem, kararları hakkında herhangi bir tartışmaya izin vermemelidirler. Ancak, oyundaki kaptanın talep etmesi halinde, kararlarına esas teşkil eden kuralların uygulanması veya yorumu hakkında açıklama yapacaktır. Eğer oyundaki kaptan başhakemin açıklamasını kabullenmez ve kararına itiraz etmek isterse, derhal bu itirazı maçın sonunda kayda geçirme hakkını saklı tuttuğunu açıklamalıdır. Başhakemin, oyundaki kaptanın bu hakkına müsaade etmesi gerekir. Başhakem maç öncesinde ve esnasında oyun sahasının ve koşullarının oyun gereksinimlerini karşılayıp karşılamadığını belirlemekten sorumludur. Başhakem hangi takımın oyuncusunun yenildiğini el işareti ile Masa Hakemine bildirir. Masa Hakemi başhakeminim bildirdiği oyuncuyu cetvele işler.
Sorumlulukları:
Maçtan önce başhakem:
Oyun sahasının koşullarını, Yakartopun topunu ve diğer malzemeleri denetler,
Maçın başındaki saymacayı takım kaptanları ile birlikte yapar.
Takım kaptanlarıyla birlikte eşitlik durumunda kura atışı yapar,
Takımların ısınmalarını kontrol eder.
Maç esnasında, aşağıdaki konularda başhakem yetkilidir
Takımlara uyarıda bulunmak,
Hatalı davranış ve geciktirmelere yaptırım uygulamak
Maçın sonunda müsabaka cetvelini kontrol eder ve imzalar.
Çizgi Hakemleri:
Duruş yeri:
Başhakemin bulunduğu yan çizginin sol dip çizgi ile birleşim yerinde ve çapraz köşegende diğer çizgi hakemi durur. Çizgi hakemi maçın başlangıcında hücum sahasının köşelerinde durur. Ancak maç başlayınca savunma sahasının köşelerine kadar gelerek savunma ve hücum oyuncularını buradan takip ederler. Her biri kendi tarafındaki hem dip, hem yan çizgiyi kontrol eder.
ÇOSKK Dünya ve Resmi Müsabakalarında iki çizgi hakemi bulunması zorunludur.
Yetkileri Sorumlulukları:
Oyuncu çocukların atışlarını kontrol ederler. Hatalı atışları kırmızı bayrağı kaldırarak, başhakeme bildirirler. Vurulan hücum takımının oyuncularının yerinde oturmasını sağlar. Maç düzenine aykırı hareket eden oyuncu çocuğu Başhakeme bildirmekle de sorumludur. Çizgi ihlallerini kontrol eder.
Masa Hakemleri
Yazı/Cetvel Hakemi
Duruş yeri:
Yazı hakemi, başhakemin karşısında ve onunla yüz yüze gelecek şekilde, yazı masasında oturarak görevlerini yerine getirir.
Sorumlulukları:
Yazı hakemi, başhakem ile işbirliği yaparak, kurallara uygun şekilde müsabaka cetvelini tutar.
Masa Hakemi kendi sorumlulukları içindeki kurallara aykırı bir durumu hakemlere bildirmek için zil veya başka bir ses aleti kullanır.
Maçtan ve setten önce Masa Hakemi Yürüklükteki usullere uygun şekilde tüm oyuncuların adı ve numarası da dâhil olmak üzere maça ve takımlara ilişkin verileri kaydeder ve takım kaptanları ile oyun liderlerinin imzalarını alır,
Maç boyunca yazı hakemi;
Kazanılan sayıları kaydeder
Oyuncu değişikliği taleplerinde, oyuncuların numaralarını kontrol ederek ve zili kullanarak talebi kabul ve ilan etmeye yetkilidir ayrıca oyuncu değişikliklerini kaydeder, çizgi hakemini bilgilendirir.
Bir duraklama talebinin kurallara uygun olmaması halinde durumu hakemlere bildirir
Yaptırımları ve kurallara uygun olmayan talepleri kaydeder.
İstisnai oyuncu değişiklikleri, iyileşme süresi, uzatılmış duraklamalar, harici müdahale gibi diğer tüm olayları, başhakemin direktifleri doğrultusunda kaydeder.
Setler arasındaki fasılayı kontrol eder.
Maç sonunda yazı hakemi maçın sonucunu yazar.
Bir itiraz olması halinde, başhakemin izniyle müsabaka cetveline itiraz edilen olay hakkında bir beyan yazar veya takım kaptanının /oyundaki kaptanın yazmasına izin verir.
Müsabaka cetvelini imzaladıktan sonra, takım kaptanlarının ve daha sonra da hakemlerin imzalarını alır.
Süre Hakemi
Duruş yeri:
Süre hakemi masada yazı hakeminin yanında oturarak görevlerini yerine getirir.
Sorumlulukları:
Set süresi olan 5 dakikayı başlatır. Bitişinde Gonk çalar.
Atış oyuncusunun 5 saniye içinde atışını tutar.
Yakartop ve Başhakemin düdüğünde süreyi durdurur. Oyunu başlatmaları ile başlatır.
Molalarda süreyi tutar.
Resmi İşaretler
Hakemlerin el işaretleri
Çizgi hakemlerinin bayrak işaretleri:
Beyaz Bayrak yere paralel ileri uzatılmış ise doğru atış.
Kırmızı Bayrak yere paralel ileri uzatılmış ise Hatalı atış
Beyaz Bayrak havada dik ise: Savunma oyuncu vurulmuştur.
Kırmızı Bayrak Havda Dik İse: Savunma oyuncusu topu havada tuttu can aldı.